SÖZLEŞME TİPLERİ

Sözleşmeler ödeme ve proje teslim yöntemlerine göre iki ana sınıfta incelenmektedir.

Ödeme Tipine Göre Sözleşme Tipleri

Sabit fiyatlı sözleşmeler (götürü bedel)

Sabit fiyatlı diğer bir deyişle götürü bedel sözleşmeler Yüklenicinin, teklif dokümanlarında belirtilen şartlara uygun olarak sabit tek bir fiyat sunduğu sözleşme tipidir. Projenin maliyetinin tahmin edilebilir olması bu yöntemi İşveren tarafından tercih edilebilir ve avantajlı kılmaktadır [1].Genellikle tasarım-ihale-yapım teslim yöntemli projeler için kullanılmaktadır [2].

Birim fiyat usülü sözleşmeler

Birim fiyat usülü sözleşmelerde, Yüklenici projede ve keşifte yer alan her iş kaleminin birim fiyatını ve üzerine kendi uygun gördüğü, projeden elde etmek istediği kârı ve masraflarını ekleyerek İşverene teklifini sunar. Proje uygulama aşamasında, yani hakediş ödemelerinde, İşverenden   imalat birim fiyatları ile o imalatın tamamlanmış miktarının çarpımı kadar ödeme alır [3]

Maliyet artı usülü sözleşmeler

Yüklenicinin, İşveren ile yapmayı taahhüt ettiği iş için belirlediği  toplam sözleşme bedelinin ; direkt maliyetine ek olarak kâr ve masraflarını bir oran olarak oluşturduğu sözleşme türüdür. Kâr ve masrafların bir oran olarak  eklenmesi Yüklenicinin ileride karşılaşacağı maddi kayıplarının önüne geçeceğinin garantisi olarak kabul edilmektedir[1]

Maliyet artı usülü sözleşme tipinin üç tipi aşağıda belirtilmiştir [1]

• Maliyet artı belirli bir yüzde

• Maliyet artı sabit ücret

• Garantili maksimum fiyatlı maliyet artı kâr

Teslim Metoduna Göre Sözleşme Tipleri

Tasarım-İhale-Yapım (Design-Bid-Build)

Bu yöntem İşverenin, iş ilgili tasarımı için ihale öncesi gerekli dokümanları, çizimleri hazırlaması veya üçüncü taraflara hazırlatmasının ardından ihaleye çıkması, en düşük uygun teklifi sunan yüklenici ile sözleşme imzalaması üzerine kuruludur. Tasarım sorumluluğu İşverene aittir, Yüklenici kendisine sözleşme eklerinde verilen proje ve şartnamelere uygun imalatı gerçekleştirmekle sorumludur [4].

Tasarım-yapım (Design-Build)

Yüklenicinin hem tasarım hem de yapım sorumluluğunu üstlendiği sözleşme tipidir. Endüstriyel projeler, güç tesisleri için uygundur, Tasarım-ihale-yapım tipi popüler olmadan önce tercih edilen bir yöntem olmuştur. Tasarım ve yapım tek tarafın sorumluluğunda olduğundan hem de zaman açısında daha kârlı hem de taraflar arasında kolay iletişim sağlayan bir yöntemdir [2]

Kaynaklar

[1] Hinze, J. (1993). Construction Contract.McGraw-Hill.

[2] Gould, F.E. &Joyce, N.E (2000). Construction Project Management.Prentice Hall Inc. New Jersey

[3] Clough, R.H.& Sears G.A. (1994). Construction Contracting. 6th Edn., John Wiley and Sons Inc., New York.

[4] Sözen, Z. (2015). FIDIC Genel Koşullarından Örneklerle İnşaat Sözleşmelerinin Yönetimi. Legal Yayıncılık, İstanbul.