MÜCBİR SEBEPLER NEDİR? FIDIC SÖZLEŞMELERİNDE SÜRE VE MALİYET TAZMİN EDİLEBİLİR Mİ?

 Mücbir sebepler (Force Majeure) nedir?

FIDIC’te ve yabancı kaynaklarda force majeure olarak karşımıza çıkan mücbir sebepler aslında,beklenmeyen tahmin edilemeyen olaylar ve durumlar olarak tanımlanabilir.

4735 sayılı KİSK 10.maddede mücbir sebepler;

a)         Doğal afetler.

b)         Kanuni grev.

c)         Genel salgın hastalık.

d)         Kısmî veya genel seferberlik ilânı.

e)         Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller olarak tanımlanmaktadır.

Mücbir sebeplerin etkileri nelerdir?

Bunlara ek olarak,yangın,isyan,terör olayları,yasaklar da sözleşmelerde ilgili hükümler düzenlenerek mücbir sebepler maddesi kapsamına eklenebilir.Mücbir sebeplerin en belirgin örneğini Covid-19 pandemisi olarak 2020 yılında gördük.Projelerde bu öngörülemeyen salgın hastalık (eğer mücbir sebepler maddesi var ise) sebebiyle bir çok gecikme ve zarar  meydana gelmiştir, ve pandeminin etkileri hepimizin bildiği üzere devam etmektedir.Şüphesiz bunun inşaat sektörü ve projelere etkisi de bu madde kapsamında ispat edilebilir olacaktır.

Mücbir sebepler nedeniyle ek süre ve ek ödeme talep edilebilir mi?

FIDIC Kırmızı,Sarı ve Gümüş Kitapta ;

19.2 [Zorunlu Haller ile İlgili Bildirim] Maddesi uyarınca; taraflar olayı fark ettiği andan itibaren 14 gün içerisinde bildirim yapmalıdır.

Zarara uğrayan taraf 19.2 maddesi hükümlerine göre bildirimini yapmış , gecikmeye uğramış veya masraf yapmışsa, madde 20.1 [Hak Talebbi] hükümlerine bağlı kalarak; madde 8.4 [Süre Uzatımı] maddesine istinaden süre uzatımına hak kazanır.  19.4 [Mücbir Sebeplerin Sonuçları] maddesi uyarınca; belirtilen şartların ilgili ülkede ortaya çıkması halinde Yüklenici bu türden masrafların ödenmesine hak kazanır. 

FIDIC 2017 Yılı Baskılarında Mücbir Sebepler Maddesinde Değişiklik Oldu mu?

FIDIC 2017 baskılarında Mücbir sebepler maddesinin adını Exceptional Events olarak (Öngörülemeyen Olaylar) olarak çevirmiş, 19.madde olan Mücbir Sebepler 18.Madde olarak yerini almıştır.

2017 baskılarında FIDIC birçok değişikle birlikte, Sonuç olarak FIDIC ilgili prosedür ve hak talebi yükümlülükleri tamamlandığı takdirde, Yükleniciye ek süre ve ödeme verme hakkı tanımıştır.Ancak, bu ödeme ve maliyete kar dahil değildir.